W prawie rodzinnym podział majątku wspólnego małżonków następuje po rozwodzie, separacji lub ustaniu wspólności majątkowej. Dzieleniu podlega majątek nabyty w trakcie trwania małżeństwa – nieruchomości, ruchomości, oszczędności i inne składniki. Podział może nastąpić na drodze umownej (porozumienie małżonków) lub sądowej. Sąd dzieli majątek w częściach równych, chyba że występują szczególne okoliczności. Wyłączony z podziału jest majątek osobisty małżonków, np. przedmioty otrzymane w darowiźnie, odziedziczone lub nabyte przed ślubem. Postępowanie o podział majątku prowadzi sąd rejonowy.
Rozwód to trudne doświadczenie, które często wiąże się z koniecznością podziału wspólnego majątku małżonków.
Proces ten wymaga dokładnego rozpoznania składników majątku wspólnego oraz określenia ich wartości.
Pamiętajmy, że podział majątku może nastąpić także w trakcie rozwodu i po jego zakończeniu. W praktyce większość małżonków decyduje się na przeprowadzenie podziału majątku już po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego (co daje więcej czasu na przemyślane decyzje). Ważne jest zrozumienie różnicy między majątkiem wspólnym a osobistym – niektóre składniki majątku, jak przedmioty otrzymane w darowiźnie czy odziedziczone, pozostają własnością osobistą jednego z małżonków. Można też wiedzieć, że długi zaciągnięte w trakcie małżeństwa także podlegają podziałowi. Jakie są najważniejsze kroki podczas podziału majątku po rozwodzie:
- Sporządzenie szczegółowego spisu majątku wspólnego
- Wycena poszczególnych składników majątkowych
- Określenie zobowiązań obciążających majątek
- Ustalenie sposobu podziału
- Przygotowanie odpowiedniej dokumentacji prawnej
Procedura sądowego podziału majątku
Jeśli byli małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia dla podziału majątku, konieczne staje się postępowanie sądowe. Postępowanie o podział majątku wspólnego rozpoczyna się od złożenia wniosku do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia majątku. Sąd podczas rozprawy bada stan i wielkość majątku wspólnego, pilnując dowody przedstawione przez strony – w tym opinie rzeczoznawców, dokumenty własności czy faktury. Zwróćmy uwagę, że w niektórych przypadkach sąd może zarządzić sprzedaż niektórych składników majątku i podział uzyskanych środków.
Sposoby podziału majątku wspólnego
Jest parę metod podziału majątku po rozwodzie: podział fizyczny, przyznanie rzeczy jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego, czy sprzedaż majątku i podział uzyskanej kwoty. Zasadnicze jest prawidłowe udokumentowanie wartości składników majątkowych – dotyczy to przede wszystkim nieruchomości, których wycena powinna być wykonana przez uprawnionego rzeczoznawcę. W praktyce sądowej często spotyka się sytuacje, gdy jeden z małżonków zataja część majątku lub zaniża jego wielkość (co może skutkować odpowiedzialnością karną). Należy też pamiętać o możliwości dochodzenia tak zwanego rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny.
Jak sprawiedliwie podzielić majątek? Rozwód i podział majątku na nowych zasadach
Podział majątku wspólnego małżonków może nastąpić dopiero po ustaniu wspólności majątkowej. Wniosek o podział majątku można złożyć już w trakcie sprawy rozwodowej lub po jej zakończeniu. Sąd weźmie pod uwagę wielkość wszystkich składników majątku wspólnego na dzień ustania wspólności. Do majątku wspólnego zalicza się między innymi wynagrodzenie za pracę, dochody z działalności zarobkowej, środki zgromadzone na kontach bankowych oraz przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa. Każdy z małżonków ma prawo do równej części majątku wspólnego, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. W szczególnych przypadkach sąd może przyznać nierówne udziały, biorąc pod uwagę stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego. Powinniśmy wiedzieć, że niektóre składniki majątku pozostają majątkiem osobistym małżonka – są to między innymi przedmioty nabyte przed ślubem, otrzymane w drodze dziedziczenia czy darowizny. Dla braku porozumienia między stronami konieczne będzie przeprowadzenie postępowania sądowego, które może wiązać się z koniecznością powołania biegłego do wyceny majątku.
Jak podzielić wspólne mienie po burzliwym rozstaniu – ważna informacja
Podział majątku wspólnego to procedura, którą można przeprowadzić w dwojaki sposób – umownie lub sądownie. Dla zgodnego porozumienia małżonków mogą oni zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego, określając szczegółowy sposób podziału wspólnego majątku. Jeśli byli małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia, konieczne jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o podział majątku wspólnego.
- Wniosek o podział majątku składa się w sądzie rejonowym
- Do wniosku należy dołączyć odpis aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie
- Konieczne jest sporządzenie spisu majątku wspólnego wraz z szacunkową wyceną
Sąd podczas postępowania bierze pod uwagę wkład każdego z małżonków w powstanie majątku wspólnego, a także okoliczności jego nabycia. Dla braku dowodów przyjmuje się, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe.
Podział nieruchomości z kredytem hipotecznym po rozwodzie – co należy wiedzieć
Szczególnie skomplikowana sytuacja powstaje, gdy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość obciążona kredytem hipotecznym. W takiej sytuacji konieczne jest ustalenie sposobu podziału nieruchomości, a także odpowiedzialności za spłatę zobowiązania kredytowego. Bank musi wyrazić zgodę na ewentualne przejęcie kredytu przez jednego z byłych małżonków.
Sprawiedliwy podział domu – jak się nie pokłócić o wielkość?
Podczas rozwodu podstawowe jest rzetelne określenie wartości wspólnego majątku.
Wycena nieruchomości przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego stanowi podstawę do sprawiedliwego podziału. Rzeczoznawca analizuje stan techniczny budynku, lokalizację, powierzchnię oraz aktualne ceny rynkowe podobnych nieruchomości w okolicy. Przy sporządzaniu operatu szacunkowego uwzględnia się także obciążenia hipoteczne oraz inne zobowiązania związane z nieruchomością.
Koszt wyceny zależy od wielkości i typu nieruchomości, a ceny rozpoczynają się najczęściej od 500 złotych. W kwestii braku zgody małżonków co do wartości nieruchomości, sąd może powołać biegłego z listy sądowej.
Pamiętaj, że operat szacunkowy zachowuje ważność przez 12 miesięcy od daty sporządzenia, choć w szczególnych przypadkach może być wykorzystany nawet po upływie tego terminu. Strony postępowania mają prawo kwestionować wycenę i wnosić o powołanie kolejnego biegłego, jednak mocno wydłuża to proces podziału majątku.